สร้างประสบการณ์การเรียนรู้ประวัติศาสตร์ครั้งใหม่ ด้วย Historicovator นวัตกรรมสื่อ Metaverse

“แวดวงการศึกษาเรื่องราวประวัติศาสตร์ดูจะมีชีวิตชีวาขึ้นอีกครั้ง ด้วย นวัตกรรมสื่อการเรียนรู้ประวัติศาสตร์ Historicovator ที่จะพาผู้เรียนไปมีประสบการณ์อย่างเสมือนจริงจากเทคโนโลยีดิจิทัล และเมตาเวิร์ส

การเรียนประวัติศาสตร์ยุคใหม่กำลังพลิกโฉมหน้าไปอีกครั้ง จากเดิมที่มีแค่การศึกษาหลักฐานชั้นต้น หลักฐานชั้นรอง มีแค่ผ่านสิ่งพิมพ์ ตำรา จดหมายเหตุ การลงพื้นที่จริง หรือการสอบถามจากผู้คนร่วมประวัติศาสตร์ อย่างดีหน่อยก็แอนิเมชันภาพเคลื่อนไหวจำลองสถานการณ์ทางประวัติศาสตร์ สื่อสารทางเดียวไม่มีการโต้ตอบ

จนถึงวันที่เทคโนโลยีดิจิทัลก้าวหน้า โลกเสมือนไซเบอร์ถูกพัฒนาขึ้น จนทำให้เรื่องราวในประวัติศาสตร์ กลับมามีชีวิตที่คนรุ่นหลังนับร้อยปีสามารถท่องไปโลกอดีตด้วยเทคโนโลยีสื่อสมัยใหม่ ในแวดวงการศึกษาเรื่องราวประวัติศาสตร์ดูจะมีชีวิตชีวาขึ้นอีกครั้ง ด้วยตัวช่วยให้ทางเลือกเพิ่มมากขึ้น ที่จะพาผู้เรียนไปมีประสบการณ์อย่างเสมือนจริงจากเทคโนโลยีดิจิทัล และเมตาเวิร์ส (เทคโนโลยีที่แจ้งเกิดเมื่อราวปี 2021 และหลังจากนั้นไม่นานถูกแจ้งหาย…)

ที่กล่าวไปคือ นวัตกรรมสื่อการเรียนรู้ประวัติศาสตร์ Historicovator ที่ รองศาสตราจารย์ ดร.รัชนีกร หงส์พนัส ภาควิชาหลักสูตรและการสอน คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย สร้างสรรค์ขึ้นเพื่อให้ประวัติศาสตร์เป็นเรื่องสนุกและทันสมัย

ผลงานของ ดร.รัชนีกร ไม่ธรรมดา เพราะเป็นนวัตกรรมสื่อการเรียนรู้ที่คว้าหลายรางวัลในงานประกวดนวัตกรรม iCAN 2023 จากประเทศแคนาดา อาทิ Special Award จาก CANADIAN SPECIAL AWARD Innovation Initiative Co-operative Inc. “The Inventors Circle” และ Best Woman Inventor Awards

ทำความรู้จัก Historicovator ประวัติศาสตร์เรื่องใกล้ตัว

รศ.ดร.รัชนีกร อธิบายว่า “Historicovator ใช้เทคโนโลยีจำลองความเสมือนจริง (Metaverse) ที่มีประสิทธิภาพในการส่งเสริมการเรียนรู้ด้วยตนเองของผู้เรียน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในการเรียนรู้ประวัติศาสตร์ ผู้เรียนจะได้สำรวจโลกของอดีตได้อย่างไร้ขีดจำกัด สัมผัสประสบการณ์ในอดีตอย่างเสมือนจริง”

“ซึ่งจะช่วยเพิ่มความรู้ความเข้าใจในเหตุการณ์ประวัติศาสตร์และเชื่อมโยงกับโลกปัจจุบันได้ การเรียนประวัติศาสตร์จะกลายเป็นประสบการณ์ที่สนุกสนานและมีความหมายกับผู้เรียน”

การเรียนรู้ยุคใหม่ ย่อโลกและฟื้นอดีต ให้มาอยู่ในมือเรา เพียงมีสมาร์ทโฟน หรือคอมพิวเตอร์ ก็สามารถเรียนรู้เรื่องราวต่างๆ ได้ไม่ยาก_Historicovator ช่วยให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ด้วยตัวเอง อยากขวนขวายที่ค้นหาความรู้ใหม่ๆ ลบภาพการเรียนประวัติศาสตร์แบบเก่าๆ ได้เลย

ใส่คอนเทนต์ทรงคุณค่าทางประวัติศาสตร์

รศ.ดร.รัชนีกร เล่าว่า แพลตฟอร์มนี้จะพาผู้เรียนไปทำความรู้จักประวัติศาสตร์วัฒนธรรมท้องถิ่นของ 5 ชุมชนใน 5 ภูมิภาคของประเทศไทย ซึ่งเป็นพื้นที่ทางประวัติศาสตร์ที่มีลักษณะเฉพาะและบางชุมชนยังคงอัตลักษณ์ดั้งเดิมไว้อยู่ ได้แก่

ภาคเหนือ ชุมชนท่ากาน อำเภอสันป่าตอง จังหวัดเชียงใหม่, ภาคกลาง ชุมชนเยาวราช เขตสัมพันธวงศ์ กรุงเทพมหานคร, ภาคตะวันออก ชุมชนวัดท่าแคลง อำเภอท่าใหม่ จังหวัดจันทบุรี, ภาคตะวันตก ชุมชนถ้ำรงค์ อำเภอบ้านลาด จังหวัดเพชรบุรี และ ภาคใต้ ชุมชนหงส์ หามเต่า อำเภอเมือง จังหวัดนครศรีธรรมราช

“การเรียนรู้ประวัติศาสตร์จะช่วยให้เราเข้าใจต้นกำเนิดและพัฒนาการของสังคม เพื่อใช้ประสบการณ์นั้นในการปรับปรุงอนาคต” รศ.ดร.รัชนีกร กล่าวถึงความสำคัญในการเรียนรู้ประวัติศาสตร์

ไม่ต้องตีตั๋ว ก็เดินทางย้อนอดีตได้

การเรียนรู้ประวัติศาสตร์ให้เข้าถึงนั้นจำเป็นต้องมีการเดินทางไปพื้นที่จริงทางประวัติศาสตร์ เพื่อให้เห็นพื้นที่และฟังเรื่องราวจากคำบอกเล่าของผู้คนในพื้นที่นั้นๆ ซึ่งประเด็นนี้อาจเป็นข้อจำกัดสำหรับผู้เรียน ทั้งในเรื่องค่าใช้จ่ายและการเดินทาง_Historicovator จึงตอบโจทย์ข้อจำกัดนี้

รศ.ดร.รัชนีกร กล่าวว่า “นวัตกรรมได้รับการออกแบบให้ผู้เรียนสัมผัสภาพในอดีต ประหนึ่งว่าได้เข้าไปอยู่ในโลกนั้น เห็นพื้นที่ เห็นความเชื่อมโยงกับหลักฐานทางประวัติศาสตร์ชั้นต้นที่ยังคงอยู่ในสถานที่จริง รวมถึงได้รับฟังคำบอกเล่าเรื่องราวจากปราชญ์ชาวบ้านด้วย”

สำหรับผู้สนใจสามารถเข้าไปเรียนรู้ประวัติศาสตร์ในแบบ_Historicovator โดยการเข้าไปที่เว็บไซต์ Spatial ซึ่งผู้ใช้งานสามารถจำลองอวตารตัวเอง แล้วเดินเยี่ยมชมข้อมูลการเรียนรู้ต่างๆ เสมือนเดินในพิพิธภัณฑ์หรือโลกในอดีต ให้อารมณ์เหมือนการเล่นเกม ภายในโลกเสมือน มีเนื้อหาสาระควบคู่ไปกับความบันเทิงในรูปแบบภาพและวิดีโอให้ผู้เรียนได้อ่าน ฟังและดูเพลินๆ

การเรียนรู้ในยุค BANI

นอกจากการเรียนรู้ประวัติศาสตร์แล้ว สื่อการเรียนรู้ดิจิทัล Metaverse ยังใช้จัดการเรียนรู้ในหลายสาขาวิชา อาทิ

สาขาวิชาวิทยาศาสตร์ Metaverse SkyView แอปพลิเคชันนี้ช่วยให้ผู้เรียนสำรวจจักรวาล โดยใช้ AR ของท้องฟ้ายามค่ำคืน และยังสามารถใช้อุปกรณ์เคลื่อนที่เพื่อระบุตำแหน่งดาว กลุ่มดาว ดาวเคราะห์ และดาวเทียมได้

สาขาวิชาศิลปะ VR Museum of Fine Art แอปพลิเคชันนี้เป็นพิพิธภัณฑ์แบบ VR ที่ให้ผู้เรียนชมภาพวาดและประติมากรรมระดับโลกอย่างใกล้ชิด รวมถึงภาพ Mona Lisa โดยไม่ต้องเดินทางไปถึงประเทศฝรั่งเศส

สาขาวิชาภาษาต่างประเทศ Metaverse Mondly ช่วยให้ผู้เรียนฝึกภาษาด้วยการสนทนาโต้ตอบกับเจ้าของภาษาได้จริงๆ โดยไม่ต้องเสียเงินเดินทางไปต่างประเทศ

รศ.ดร.รัชนีกร กล่าวทิ้งท้ายถึงความสำคัญและแนวโน้มของการประยุกต์ใช้ Metaverse ในการจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 หรือในโลกยุคบานี (BANI: Brittle – ความเปราะบาง, Anxious – ความวิตกกังวล, Nonlinear – ความไม่เป็นเส้นตรง, Incomprehensible – ความกำกวม เข้าใจไม่ได้) หรือแนวทางใหม่ในการอธิบายโลกหลังจาก VUCA ในสถานการณ์ที่มีความผันผวน ความไม่แน่นอน ความซับซ้อน และความคลุมเครือ ว่า

“ผู้สอนไม่จำเป็นต้องอยู่ในฐานะผู้สอนเพียงอย่างเดียว แต่สามารถเรียนรู้และสร้างแรงบันดาลใจให้แก่ผู้เรียนได้ โดยผู้สอนมีหน้าที่เป็นโค้ช หรือผู้อำนวยความสะดวกในการเรียนรู้ เน้นให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ด้วยตนเอง เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้ตลอดชีวิตนั่นเอง”